Çiğ sütün kalitesi, süt ürünlerinin güvenliği ve tüketici sağlığı açısından kritik öneme sahiptir. Kalite güvencesi, sütün üretiminden tüketimine kadar olan tüm süreçleri kapsayan bir yaklaşım gerektirir. Bu süreçte çiftçiler, işletmeler, dağıtıcılar ve tüketiciler arasında koordineli bir işbirliği şarttır.

Çiğ Süt Kalitesini Belirleyen Faktörler

Çiğ sütün kalitesi, aşağıdaki başlıklar altında değerlendirilir:

Bileşim Analizi

• • • Toplam Kurumadde ve Süt Yağı: Sütün besin değerini belirleyen temel bileşenlerdir. İşletmelerde düzenli olarak analiz edilir ve sütün fiyatlandırılmasında doğrudan etkilidir.

    • Protein ve Laktoz Oranı: Kaliteli süt üretimi için dengeli olmalıdır.

Hijyenik Kalite

• • • Mikrobiyal Yük: Sütteki bakteri sayısı, hijyenik koşulların yetersizliğini gösterir.

    • Zararlı Madde Kalıntıları: Antibiyotikler, ağır metaller veya alfatoksin gibi kontaminantlar insan sağlığını tehdit eder.

    • Soğuk Zincir: Sütün toplanması ve taşınması sırasında uygun soğutma yapılmazsa mikrobiyal çoğalma artar.

Üretim Koşulları

• • Çiftçi Eğitimi: Hijyenik sağım teknikleri, hayvan sağlığı ve yem kalitesi konularında bilinçlendirme çalışmaları yapılmalıdır.

  • Maddi Teşvik ve Cezalar: Kaliteli süt üreten çiftçiler ödüllendirilmeli, hile yapanlar ise cezalandırılmalıdır.

Kalite Güvence Sisteminin Başarısı İçin Gerekenler

1. Çiftçilerin Bilgilendirilmesi: İlaç kullanımı ve zararlı maddeler konusunda eğitim verilmelidir.

2. Ödül-Ceza Mekanizması: Hijyenik süt üretimi teşvik edilmelidir.

3. Problem Çözme: Üreticilerin karşılaştığı zorluklar (örneğin, bozuk soğutma sistemi) fabrikalara bildirilmeli ve çözüm üretilmelidir.

4. Yem Kalitesi Kontrolü: Aflatoksin içeren yemlerin kullanımı engellenmelidir.

Üretim-Tüketim Zinciri Şeması

Aşağıda, süt üretiminden tüketimine kadar olan süreci gösteren detaylı bir şema yer almaktadır:

Şekil 1.1: Süt Üretim-Tüketim Zinciri

Çiğ süt kalitesi, tüketici sağlığını doğrudan etkileyen bir unsurdur. Bu nedenle, üretim aşamasından başlayarak tüm paydaşların katılımıyla bir kalite güvence sistemi oluşturulmalıdır. Eğitim, denetim ve teknolojik altyapı yatırımları, sürdürülebilir kalite için olmazsa olmazdır.